Risicomanagement en weerstandsvermogen

In dit deel van de paragraaf wordt ingegaan op de benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit en de daarmee samenhangende weerstandsfactor:

• de gemeentelijke risico's die gevolgen kunnen hebben voor de financiële positie zijn opnieuw beoordeeld, waar nodig aangepast en aangevuld. Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit maken we vervolgens gebruik van een simulatie met een zekerheidspercentage van 90%;
• de omvang van de reserves, waarvan is afgesproken dat deze de beschikbare weerstandscapaciteit vormen, is bepaald;
• door de beschikbare weerstandscapaciteit (reserves als buffer) te delen door de benodigde weerstandscapaciteit (risico's) wordt de weerstandsfactor berekend.  

Het volgende plaatje illustreert dit:

Het totaalbeeld ziet er als volgt uit:

Voor 2026 komt de weerstandsfactor uit op 1,5. In 2027 en 2028 blijft de weerstandsfactor stabiel op 1,5 en in 2029 daalt deze licht naar 1,4. Hiermee wordt voldaan aan de spelregel in onze financiële verordening.
Hierna volgt een toelichting op de verschillende onderdelen die de weerstandsfactor bepalen.

Benodigde weerstandscapaciteit

Het risicoprofiel wordt bepaald door te inventariseren welke risico's er bestaan en de financiële effecten in te schatten wanneer ze zich voor doen. Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit maken we vervolgens gebruik van een simulatie met een zekerheidspercentage van 90%. De benodigde weerstandscapaciteit is ten opzichte van eerdere inschattingen bij het Jaarverslag 2024, met € 0,6 miljoen gedaald.

1. Gemeentebrede risico’s
Het geactualiseerde gemeentebrede risicoprofiel bestaat voor de Begroting 2026 in totaal uit 108 risico's (Jaarverslag 2024: 109 risico's). In het risicoprofiel zijn 38 ongekwantificeerde risico's opgenomen en 9 geheime risico's, waarvan openbaarmaking zou kunnen leiden tot het schaden van de economische en financiële belangen van de gemeente. De geheime risico's zijn opgenomen in een geheime bijlage bij deze Begroting.

Een overzicht van de tien belangrijkste gemeentebrede risico's die met name bepalend zijn voor de financiële omvang van de benodigde weerstandscapaciteit is opgenomen in het vervolg van deze paragraaf.

2. Grondexploitatie risico's
Het risicoprofiel van de grondexploitaties is geactualiseerd bij de opstelling van Financiële Jaarrapportage Projecten (FJP) 2024 en bedraagt € 49,8 miljoen. Bij deze Begroting zijn de risico’s voor de grondexploitatie aangehouden zoals deze zijn geactualiseerd en vastgesteld bij de FJP en meegenomen in het Jaarverslag 2024.
Voor een nadere inhoudelijke toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid.

Beschikbare weerstandscapaciteit

De totale beschikbare weerstandscapaciteit is bij de Begroting 2026 gestegen met € 15 miljoen ten opzichte van de vorige stand bij het Jaarverslag 2024.

1. Algemene reserve
De verwachte stand 2026 en het meerjarig verloop van de algemene reserve wordt bepaald door de volgende factoren:

• Besluitvorming uit vorige begrotingsjaren die doorwerkt in het verloop van de algemene reserve.
• De prognose van de uitkomst van het jaarresultaat voor 2025, zoals opgenomen in Turap-1 en Turap-2. Als gevolg van het totale verwachte jaarresultaat neemt de algemene reserve in 2025 (per 31-12) toe met € 12,1 miljoen.
• Voorstellen voor verrekening met de algemene middelen in deze Begroting 2026.

2. Weerstandscapaciteit grondbedrijf
Het weerstandsvermogen van het grondbedrijf wordt jaarlijks geactualiseerd ten behoeve van het jaarverslag. Bij deze Begroting is het weerstandsvermogen aangehouden zoals deze is vastgesteld bij het Jaarverslag 2024.

3. Onvoorzien en strikt onvermijdbaar
De post onvoorzien en strikt onvermijdbaar van € 1,0 miljoen is bij de Begroting 2026 ingezet als beschikbare weerstandscapaciteit.