Nationaal Programma Arnhem - Oost

In deze paragraaf treft u meer informatie over het Nationaal Programma Arnhem-Oost. De middelen voor het Nationaal Programma Arnhem-Oost zijn verdeeld over de verschillende begrotingsprogramma’s. Met deze paragraaf wordt beoogd dit inzichtelijk te maken en een toelichting te geven op de inzet van het programma. Een beschrijving van de activiteiten en interventies die vanuit het programma worden gedaan, is te lezen in het Uitvoeringsplan 2024-2026 , het Arnhem-Oost Magazine van december 2024 en de voortgangsrapportage van juni 2025 . Het is de eerste keer dat deze paragraaf in de begroting is opgenomen. Deze paragraaf wordt voor een volgende begroting verder uitgewerkt met als doel dat de raad middels de begroting en jaarrekening de voortgang kan volgen.

Het Nationaal Programma Arnhem-Oost (NPAO) is een alliantie van partners die gezamenlijk werken aan een generatielange aanpak voor vijf wijken in Arnhem-Oost.
Het programma wordt ondersteund door het Rijk en maakt onderdeel uit van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, waarin Arnhem-Oost als één van de twintig focusgebieden is aangewezen. Vanuit het principe “ongelijk investeren om gelijke kansen te realiseren” zet Arnhem-Oost zich in om achterstanden weg te werken en te bouwen aan een onverdeelde stad. Het fundament van de aanpak is de driehoek kind–gezin–buurt: kinderen moeten hier en nu goed en veilig kunnen opgroeien, gezinnen moeten in hun bestaanszekerheid versterkt worden, en buurten moeten leefbaar en veilig zijn. Daarmee richt het programma zich tegelijk op de huidige generatie én op de toekomst. Daarmee raakt de inzet van het programma altijd direct of indirect aan het gemeentelijk beleid. Het NPAO versterkt bestaand beleid door intensivering van bestaande programma’s. Zo krijgen bijvoorbeeld maatregelen voor het jonge kind een duidelijke plus bovenop het gemeentelijke beleid voor een kansrijke start en Voor- en Vroegschoolse Educatie . Tegelijkertijd maakt het programma ook ruimte voor doorbraken en innovaties waar het reguliere beleid ontoereikend is, juist om in Arnhem-Oost nieuwe werkwijzen te ontwikkelen. Een voorbeeld is de ontwikkeling van de Rijke Schooldag dat vanuit het programma wordt gedaan, of het Experiment Immerloo Schuldenvrij. Arnhem-Oost fungeert daarmee niet alleen als uitvoeringsplek, maar ook als ontwikkelplek voor beleid dat later breder in de stad kan worden toegepast. Het programma bestaat uit vele losse elementen die samen de koers bepalen. Juist in die gelaagdheid ligt de kracht: het intensiveren van bestaand beleid, het mogelijk maken van doorbraken en het gezamenlijk organiseren van een lange termijn aanpak om Arnhem-Oost duurzaam te versterken.
De wisselende rollen en inbreng van partners maken het NPAO tot een dynamische samenwerking, zonder één vaste opgave of één eenduidig budget.

Governance
Het Nationaal Programma kent een eigen governance-structuur. In zowel het algemeen als het dagelijks bestuur, dat wordt voorgezeten door de burgemeester, zijn de partners vertegenwoordigd. Gezamenlijk bepalen zij de koers, leggen zij de inhoud van het uitvoeringsplan vast en volgen zij de uitvoering en de middelen. De coördinerend wethouder Arnhem-Oost vertegenwoordigt de gemeente in deze structuur. Het programma verantwoordt de inzet van de verschillende regelingen zoals het behoort, en brengt twee keer per jaar een voortgangsrapportage uit: eenmaal in verhalende en meer kwalitatieve vorm, en eenmaal in meer kwantitatieve en constructieve vorm. De eerste voortgangsrapportage is in juni 2025 gepresenteerd. Ook tussentijds als er bijvoorbeeld nieuwe ontwikkelingen zijn zoals de Woontop en de SPUK Kansrijke Wijk II wordt de raad via het college hierover geïnformeerd.

Financiën
Het programma ontvangt middelen vanuit het Rijk, geoormerkt voor de focusgebieden. Deze middelen komen vanuit verschillende ministeries, waaronder OCW, VWS, Justitie & Veiligheid, SZW, BZK en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Gemeentelijke middelen zijn nodig in de vorm van cofinanciering om de Rijksbijdragen te kunnen aantrekken en deze vervolgens te verbinden en te versterken in de integraliteit van de Arnhem-Oost aanpak. Voor het NPAO is voor de periode van het Uitvoeringsplan, 2024-2026, dat in april 2024 is vastgesteld door de alliantievertegenwoordiging ruim € 57 miljoen beschikbaar

Het betreft het totaal van bijdragen vanuit het Rijk (Volkshuisvestingsfonds I en II en de SPUK Kansrijke Wijk I) en de gemeente Arnhem. In het Uitvoeringsplan is een tabel opgenomen dat de verdeling van € 28 miljoen in concrete projecten onder directe aansturing van het Nationaal Programma Arnhem-Oost aangeeft. De overige middelen à € 19 miljoen, betreft o.a. de Woningverbetering particulier woningvoorraad (SEWA-regeling), de Arnhemse aanpak Energiearmoede en co-financiering op diverse projecten en/of initiatieven die tevens onder het Nationaal Programma Arnhem-Oost vallen, maar op een andere manier in de begroting zijn verwerkt. Omdat het Nationaal Programma een meerjarig karakter heeft, is er een bestemmingsreserve Arnhem-Oost ingesteld, zodat middelen over de jaren heen kunnen worden ingezet. Vanaf het begrotingsjaar 2027 is in de begroting structureel circa € 2,8 miljoen beschikbaar voor het Nationaal Programma Arnhem-Oost. Deze zullen samen met de nieuwe middelen uit de tweede tranche van de SPUK Kansrijke Wijk weer worden toegekend aan specifieke projecten in een nieuw op te stellen Uitvoeringsplan van het Nationaal Programma Arnhem-Oost.

Het totaalbedrag in het Uitvoeringsplan 2024-2026 à € 28 miljoen is in de verschillende begrotingsprogramma’s van de gemeente Arnhem verwerkt. In de tabel hieronder is voor de jaren 2025 en 2026 aangegeven hoeveel middelen van het Nationaal Programma in welk begrotingsprogramma zijn opgenomen:

n.b. de verwachte middelen uit de SPUK Kansrijke Wijk II welke loopt van 2026 – 2028 zijn hierin nog niet verwerkt.