Kostenstijgingen bij subsidiepartners
De afgelopen jaren hebben onze subsidiepartners te maken gehad met sterk gestegen lonen en prijzen. De gemeente indexeert subsidies jaarlijks conform de systematiek zoals beschreven in de Perspectiefnota (‘nominaal en areaal’). De in eerdere jaren vastgestelde indexering heeft bij met name partijen die onder de cao sociaal werk vallen (zoals sociale wijkteams, welzijnspartijen en partijen in de maatschappelijke opvang) de gestegen kosten slechts gedeeltelijk opgevangen. Het college is in gesprek met deze partijen over wat dit betekent voor de uitvoering van de taken van deze partijen.
Nieuwe wijze subsidiëring sociale basis
Om te zorgen dat we ook in de toekomst goede dingen kunnen doen voor de Arnhemmers, is in 2025 nieuw, flankerend, beleid op Welzijn vastgesteld. Belangrijk daarbij is dat de gemeente de te verstrekken subsidies aan laat sluiten op wat we breder in het sociaal domein en specifiek in de sociale basis willen bereiken. Op dit moment werken we de aansluiting tussen de door ons te verstrekken subsidies en onze beleidsdoelen. We streven hierbij naar meerjarig partnerschap en naar impactgericht subsidiëren. In de tussenliggende periode gaan we bekijken welke onderdelen van de nieuwe aanpak al verwerkt kunnen worden in lopende subsidieafspraken.
Raad van State: begrotingssubsidies zijn schaarse rechten en daarmee is transparantie vereist
De Raad van State heeft in een uitspraak van 23 juli jl. een belangrijke uitspraak gedaan over begrotingssubsidies. Omdat in onze organisatie ook begrotingssubsidies worden verstrekt, berichten we jullie hierover.
Tot 23 juli jl. gingen we ervanuit dat we bij het verstrekken van begrotingssubsidies veel ruimte hadden om zelf te bepalen aan wie we deze subsidie toekende. De rechter heeft dit genuanceerd. Gemeenten (en provincies) moeten óók bij begrotingssubsidies zorgen dat er eerlijke concurrentie is bij de verdeling hiervan. De rechter heeft dit ook al eerder uitgesproken over schaarse vergunningen en gronduitgifte waar meerdere partijen belang bij hebben (schaarse rechten). De rechter heeft nu uitgesproken dat ook begrotingssubsidies een schaars recht zijn; er kunnen immers meer organisaties zijn die subsidie voor de bepaalde activiteit willen ontvangen, terwijl het budget beperkt is.
Achtergrond
Op veel plekken binnen onze organisatie worden subsidies verleend. De hoofdregel is dat een subsidie moet worden verstrekt op basis van een wettelijk voorschrift (subsidieregeling). In de regeling wordt bepaald voor welke activiteit de subsidie wordt verstrekt. Verder wordt in de regeling als het goed is via objectieve, toetsbare en redelijke criteria kenbaar gemaakt waaraan een subsidieaanvraag/aanvrager moet voldoen. Dit zorgt er onder meer voor dat bij de verlening van dit soort subsidies gewaarborgd wordt dat iedereen die aan deze criteria voldoet een eerlijke kans krijgt op deze subsidie.
De wetgever heeft daarop voor bijzondere gevallen ook uitzonderingen bedacht. Zo hoeft er voor de begrotingssubsidie, de incidentele subsidie en in afwachting van een subsidieregeling (nog) geen wettelijk voorschrift te zijn. Omdat er in die gevallen geen wettelijk voorschrift is, is het niet vanzelfsprekend gewaarborgd dat potentiële aanvragers gelijke kansen krijgen. De Raad van State heeft daarom aangegeven aan welke spelregels de verlening van begrotingssubsidies moet voldoen, zodat ook hierbij gelijke kansen worden geboden. Dit staat in de uitspraak van de Raad van State van 23 juli 2025 (ECLI:NL:RVS:2025:3399).
Hieronder is kort de inhoud van de uitspraak weergegeven.
Objectieve, toetsbare en redelijke criteria voor subsidies
Bij subsidies die wettelijk geregeld zijn (subsidieregeling), is het vaak duidelijk hoe de regels in het kader van de concurrentie zijn. Denk daarbij aan het volgen van een tenderprocedure of ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’. Maar ook bij begrotingssubsidies moet het bestuursorgaan gelijke kansen bieden aan potentiële aanvragers. Het bestuursorgaan moet volgens de uitspraak actief onderzoeken of er andere potentiële gegadigden zijn.
Wanneer er een voornemen is tot het verstrekken van een subsidie aan 1 gegadigde, moet dit 8 weken van tevoren worden gepubliceerd. Hierbij moet gemotiveerd worden waarom op grond van objectieve, toetsbare en redelijke criteria er maar 1 gegadigde is voor een subsidie. Door de publicatie krijgen potentiële aanvragers de mogelijkheid om te reageren wanneer ze twijfelen of de motivering van de gemeente houdbaar is.
Hoe nu verder?
De komende tijd zal er een analyse plaatsvinden van de begrotingssubsidies. Hierbij zal onder meer gekeken worden in welke gevallen er alsnog een subsidieregeling gemaakt kan worden. In de gevallen dat dit niet kan, zal bekeken worden welke consequenties de uitspraak voor deze subsidie heeft.